छ. संभाजीनगर वनवृत्त

छ. संभाजीनगरवनवृत्त हे मूळचे हैदराबाद संस्थानच्या अधिपत्याखाली होते. १९४८ साली झालेल्या पोलिस कारवाईनंतर हा भाग भारतीय संघराज्यात विलीन झाला. १९४८ ते १९५६ या कालावधीत हा भाग माजी हैदराबाद संस्थानाचा भाग म्हणून अस्तित्वात होता. १९५६ मध्ये झालेल्या राज्य पुनर्रचनेनंतर हा भाग माजी बॉम्बे प्रेसिडेन्सीच्या अखत्यारीत आला. १९६० मध्ये महाराष्ट्र राज्याची स्थापना झाल्यानंतर हा भाग महाराष्ट्र राज्याचा भाग बनला.

२००२ पासून छ. संभाजीनगर वनवृत्तातील वनसंरक्षक पदाचे दर्जा उंचवून मुख्य वनसंरक्षक (सामान्य) छ. संभाजीनगर असे करण्यात आले. छ. संभाजीनगर वनवृत्तामध्ये २ सामान्य विभागे आणि ३ स्वतंत्र उपविभागांचा समावेश आहे.
एकूण वनक्षेत्र २८८२.७८ चौरस किलोमीटर आहे, त्यापैकी १७३.६३ चौरस किलोमीटर क्षेत्र एफ.डी.सी.एम. लिमिटेडच्या अखत्यारीत आहे.

या वनवृत्तात छ. संभाजीनगर वनवृत्ताच्या अधिकारक्षेत्रातील सर्व राखीव, संरक्षित, वर्गविरहित व सीमांकित शासकीय वाळूच्या जमिनींचा समावेश होतो, परंतु गौताळा औट्रमघाट अभयारण्य (२६०.६१ चौ.कि.मी.), जायकवाडी पक्षी अभयारण्य (३४१.०५ चौ.कि.मी.), पैनगंगा अभयारण्य (३०३.४४ चौ.कि.मी.), नायगाव मोर अभयारण्य (२९.९० चौ.कि.मी.) आणि येडशी रामलिंग घाट अभयारण्य (२२.३७ हेक्टर) यांचा समावेश होत नाही. याचा एकूण क्षेत्रफळ ९५७.३७ चौ.कि.मी. इतका आहे.

हे वनवृत्त उत्तरेस जळगाव, बुलडाणा, अकोला, यवतमाळ जिल्ह्यांनी, दक्षिणेस सोलापूर जिल्हा (महाराष्ट्र), बीदर जिल्हा (कर्नाटक), निजामाबाद व आदिलाबाद जिल्हा (आंध्रप्रदेश) यांनी आणि पश्चिमेस अहमदनगर व नाशिक जिल्ह्यांनी सीमित आहे.